spencermay profilja

 

mở bài bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt là một tác phẩm nổi bật trong chương trình Ngữ văn lớp 9, được viết vào năm 1963, khi tác giả đang du học tại Liên Xô. Đây là một bài thơ giàu cảm xúc, gợi nhớ về hình ảnh người bà và bếp lửa thân thương của tuổi thơ tác giả. Vậy, bài thơ này thuộc thể loại gì? Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích thể loại của bài thơ "Bếp lửa" và tìm hiểu những đặc trưng nghệ thuật độc đáo của tác phẩm.

 

 

1. Thể thơ tự do – Đặc trưng của bài thơ "Bếp lửa"

 

 

Trước tiên, bài thơ “Bếp lửa” thuộc thể loại thơ trữ tình, được viết theo thể thơ tự do. Thể thơ tự do là một thể thơ không bị gò bó bởi số câu, số chữ, hay số tiếng cố định trong mỗi dòng. Điều này cho phép tác giả linh hoạt trong việc biểu đạt cảm xúc và tư tưởng, không cần tuân thủ những quy tắc chặt chẽ về niêm luật như thơ lục bát hay thơ Đường luật.

 

 

Trong bài thơ "Bếp lửa", tác giả Bằng Việt đã sử dụng thể thơ tự do một cách khéo léo để truyền tải những kỷ niệm và tình cảm sâu sắc đối với người bà và bếp lửa thời thơ ấu. Mỗi câu thơ, khổ thơ trong bài không có độ dài cố định, tạo nên một dòng chảy cảm xúc tự nhiên, giàu sức gợi. Ví dụ, khổ đầu tiên của bài thơ:

 

 

"Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!"

 

 

Độ dài các câu thơ không đồng đều, nhịp điệu của bài thơ thay đổi linh hoạt, phản ánh chính xác cảm xúc của người cháu đang nhớ về hình ảnh bếp lửa của bà. Thể thơ tự do giúp tác giả thoải mái hơn trong việc lựa chọn từ ngữ, cách sắp xếp và nhịp điệu của thơ, mang đến cho người đọc cảm giác tự nhiên và chân thực.

 

 

2. Tính chất trữ tình của bài thơ

 

 

 

 

Bài thơ “Bếp lửa” là một bài thơ trữ tình, với nội dung chủ yếu xoay quanh những cảm xúc, tình cảm của tác giả đối với người bà kính yêu. Thơ trữ tình thường chứa đựng những cảm xúc chủ quan của người viết, qua đó người đọc có thể cảm nhận được tâm trạng, nỗi lòng của tác giả. Trong “Bếp lửa”, nhà thơ Bằng Việt đã mượn hình ảnh bếp lửa để thể hiện tình yêu thương sâu đậm dành cho bà, đồng thời nhắc nhở về những kỷ niệm khó quên của thời thơ ấu.

 

 

Tác giả đã dùng nhiều hình ảnh gợi cảm, đặc biệt là hình ảnh đoạn văn cảm nhận về bài thơ bếp lửa, để khơi gợi cảm xúc trong lòng người đọc. Bếp lửa không chỉ là nơi nấu nướng mà còn là biểu tượng của sự ấm áp, của tình yêu thương mà bà đã dành cho cháu. Mỗi khi nhắc đến bếp lửa, tác giả lại nhớ về những tháng ngày khó khăn, khi bà và cháu cùng nhau vượt qua bao khó nhọc. Từ đó, hình ảnh bà trở nên vĩ đại, cao quý, gắn bó chặt chẽ với bếp lửa - một biểu tượng thiêng liêng trong lòng tác giả:

 

 

"Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy

Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!"

 

 

Những câu thơ này không chỉ tái hiện một ký ức thời thơ ấu mà còn thể hiện nỗi nhớ và lòng biết ơn sâu sắc của người cháu đối với bà. Cảm xúc trong bài thơ được thể hiện một cách chân thực và rõ ràng, tạo nên sự cộng hưởng mạnh mẽ trong lòng người đọc.

 

 

3. Yếu tố tự sự kết hợp với trữ tình

 

 

Mặc dù bài thơ thuộc thể loại trữ tình, nhưng trong “Bếp lửa”, yếu tố tự sự cũng được kết hợp một cách tài tình. Thơ trữ tình thường không kể chuyện như thơ tự sự, nhưng trong tác phẩm này, Bằng Việt đã lồng ghép yếu tố tự sự vào từng khổ thơ để tạo nên một câu chuyện cảm động về tình bà cháu.

 

 

Câu chuyện về những năm tháng tuổi thơ của tác giả được kể lại thông qua từng khổ thơ, từ những ký ức về cuộc sống bên bà cho đến những khó khăn mà hai bà cháu đã trải qua. Những chi tiết như năm đói kém, hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm, hay cuộc sống thời chiến tranh, tất cả đều được kể lại một cách tự nhiên, giản dị nhưng đầy xúc động. Chẳng hạn, khổ thơ sau miêu tả những năm tháng khó khăn khi làng quê bị giặc đốt phá:

 

 

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh

Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố

Mày có viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”"

 

 

Những câu thơ này không chỉ kể lại câu chuyện về những năm tháng chiến tranh khó khăn mà còn thể hiện sự kiên cường, lòng dũng cảm của người bà, cũng như tình cảm và niềm tin mà bà dành cho cháu. Yếu tố tự sự trong bài thơ giúp người đọc hình dung rõ hơn về bối cảnh và hoàn cảnh sống của tác giả, đồng thời làm tăng thêm sức nặng cho những cảm xúc trữ tình trong tác phẩm.

 

 

4. Hình ảnh biểu tượng trong thơ

 

 

Một trong những đặc điểm nghệ thuật nổi bật của bài thơ “Bếp lửa” là việc sử dụng hình ảnh biểu tượng. Bếp lửa trong bài thơ không chỉ là hình ảnh thực, mà còn mang tính biểu tượng sâu sắc. Đó là biểu tượng của tình bà cháu, của sự ấm áp, yêu thương, và cũng là biểu tượng của những kỷ niệm tuổi thơ trong sáng.

 

 

Bếp lửa còn là biểu tượng cho sức mạnh, cho lòng kiên định và bền bỉ của người bà. Bà chính là người nhóm lên ngọn lửa của tình yêu thương, ngọn lửa ấy không chỉ giữ ấm cho gia đình mà còn sưởi ấm tâm hồn của người cháu suốt cuộc đời. Từ hình ảnh bếp lửa, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về tầm quan trọng của tình cảm gia đình, của những kỷ niệm tuổi thơ và lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh vì mình.

 

 

5. Kết luận

 

 

xuất xứ của bài thơ bếp lửa của Bằng Việt thuộc thể loại thơ trữ tình, được viết theo thể thơ tự do. Bằng việc sử dụng thể thơ này, tác giả đã khéo léo kết hợp yếu tố tự sự và trữ tình để kể lại câu chuyện cảm động về tình bà cháu và hình ảnh bếp lửa. Qua những hình ảnh biểu tượng sâu sắc và ngôn từ giản dị, tác phẩm không chỉ là một bài thơ về ký ức tuổi thơ mà còn là một lời tri ân, một bài ca về tình yêu thương gia đình, lòng biết ơn và niềm tin vào cuộc sống.